PERİNATOLOJİ NEDİR?

Kadın hastalıkları ve doğum branşının bir üst ihtisas dalı olan Perinatoloji hakkında bilgi veren İnan; “Kadın hastalıkları ve doğum ihtisas sürecinin tamamlanıp uzmanlığın alınmasından sonra yan dal uzmanlık sınavına girilmekte ve sınav sonucunda yerleşilen klinikte üç yıl boyunca perinatoloji yan dal ihtisası yapılmaktadır. Üç yılın sonunda girilen uzmanlık sınavıyla birlikte “Perinatoloji Uzmanı” ünvanı alınmaktadır. Son dönemlerde gebeler arasında perinatolojinin farkındalığı ve bilinirliği artmıştır. Anne ve bebeğin sağlığını olumsuz etkileyebilecek her türlü risk faktörü perinatolojinin ilgi alanına girer. Bu risk faktörlerinin bir kısmı gebelik öncesinde ve doğumdan sonra da bulunabilmektedir. Bu nedenle perinatoloji bilim dalı, gebelik planlayan kadınlardaki olası risk faktörlerinin belirlenmesi, gebeliğin erken dönemlerinden doğum sonuna, hatta doğum sonrasına kadar anne ve bebekte gelişebilecek komplikasyonların engellenmesi için gerekli önlemlerin alınması, gebelikle ilişkili hastalıkların yönetimi,  anne karnındaki bebekte bulunabilen olası yapısal ve genetik hastalıkların taranması ve tanısı ile ilgilenir” dedi.

ULTRASON TEKNİKLERİ HAKKINDA BİLGİ VERDİ

Gelişen teknolojiyle birlikte detaylı ultrason incelemeleri hakkında da bilgi veren İnan; “Günümüzde tıp alanındaki yenilikler ve teknolojik gelişmeler anne karnındaki bebeğin sağlığını belirlemede oldukça faydalı olmaktadır. Bu alandaki baş döndürücü yeni gelişmeler, gebelik döneminde bebekle ilgili olası problemlerin tahminini ve bazı hastalıkların tanısının konulmasını sağlamaktadır. Ultrason teknolojisindeki ilerlemelerle yüksek çözünürlüklü cihazların üretilmesi, anne karnında bebeğin organlarını daha net değerlendirmemizde oldukça önemlidir. Özellikle gebeliğin 18-23. haftaları arasında yapılan detaylı ultrason incelemesinde, bebeğe ait organ ve damarsal yapılar daha net görünür hale gelmiştir. Ayrıca, yüksek çözünürlüklü ultrason cihazlarıyla gebeliğin erken dönemlerinde özellikle de ikili tarama testinin yapıldığı gebeliğin 11-14. haftaları arasında, bebeğe ait önemli bazı yapısal anormallikler tespit edilebilmektedir. Bu sayede, gebeliğin erken dönemlerinde genetik tanı işlemlerinin uygulanması, gebelikle ilgili kararların aileyle birlikte alınması, problemli gebeliklerde uygun takibin yapılabilmesi ve doğum zamanı ve yönteminin planlanması sağlanmaktadır.  Üç boyutlu ve dört boyutlu ultrason teknolojileri ile de anne ve baba adaylarına bebeklerinin yüz profilleri net gösterilmekle birlikte bazı doku ve organların incelemesinde de bu teknolojilerden faydalanılmaktadır. Gebeliğin 11-14. haftaları arasında bebeğin ense kalınlığı, burun kemiğinin varlığı, kafa içi yapılarının bir bölümünün değerlendirilmesi, kalpteki bazı problemlerin, özellikle sağ kalp kapakçığında yetersizliğin belirlenmesi, omurgadaki bazı açıklıkların ve diğer bazı büyük yapısal anormalliklerin tespiti yapılabilmektedir. Bu nedenle, gebeliğin bu dönemindeki detaylı bir inceleme oldukça önemlidir. Halk arasında detaylı ultrason, ikinci düzey ultrason incelemesi, renkli doppler veya üç boyutlu renkli ultrason incelemesi olarak da bilinen detaylı organ taraması, gebeliğin 18-23. haftalarında yapılmaktadır. Bu incelemede bebeğin beyin dokusu, yüz profili, kalbin detaylı yapısı, göğüs boşluğu, mide, barsak, böbrekler, mesane, safra kesesi gibi karın içinde yer alan organlar, cinsel organ, kol, bacak, ayak ve eller ile bazı önemli damarsal yapılar detaylı olarak incelenmektedir. Böyle bir inceleme ile anomalilerin yaklaşık yüzde 70-80’ine tanı konulabilmektedir. Bu oran, bebekle ilgili hastalıkların belirlenmesi, uygun genetik tanı işlemleri ile bazı tedavi prosedürlerinin uygulanması, aileyle birlikte ilgili kararların alınması ve doğum planlanmasının optimal şartlar sağlanarak yapılması açısından oldukça önemlidir. Bu nedenle, bütün gebelere 18-23. haftalar arasında detaylı ultrason incelemelerini yaptırmalarını tavsiye etmekteyiz” ifadelerine yer verdi.

“BAZI GENETİK HASTALIKLARIN TEŞHİSİ KONULMAKTADIR”

Gebelikte yapılan tarama testlerinin de önemine değinen İnan; “Perinatoloji, özellikle genetik alanıyla oldukça ilgili bir bilim dalıdır. Günümüzde insan genetik yapısının daha net anlaşılmasına yönelik oldukça fazla çalışma yapılmaktadır. Bu alanda yeni bilgilerin edinilmesi aynı zamanda anne karnındaki bebeğin olası genetik hastalıklarının taranması ve tanısında hızlı bir ilerleme sağlamıştır.   En sık ve en bilinen genetik hastalıkların başında Down Sendromu bulunmaktadır. Gebeliğin 11-14. haftalarında ve 18-23. haftalarında yapılan detaylı ultrason incelemelerinde genetik hastalıklarla ilişkili bazı yapısal anomaliler saptanabilmektedir. Ancak, ultrason teknolojisindeki ilerlemelere rağmen halen bazı anormalliklerin tanısı anne karnında mümkün değildir. Bununla birlikte, detaylı ultrason incelemeleri ve tarama testlerinin birlikte kullanılması, genetik ve yapısal hastalıkların tanı olasılığını arttırmada oldukça önemlidir. Gebelikte yapılan tarama testleri, genetik hastalık risklerinin belirlenmesi, yüksek riskli olan gebelere tanı işlem seçeneklerinin sunulmasını sağlamaktadır. Tarama testleri arasında gebeliğin 11-14. haftaları arasında ikili tarama testi, 15-20. haftalar arasında üçlü ve dörtlü tarama testleri bulunmaktadır. Son dönemlerde fetal DNA testi olarak da bilinen 10. gebelik haftasından itibaren annenin kolundan alınan kan örneğiyle yapılan “cell-free DNA testi” ile fetal genetik hastalıklar taranabilmektedir. Bu testin avantajı diğer tarama testlerine göre bazı genetik hastalıkları yakalama gücünün daha fazla olmasıdır. Ancak bu testlerin hepsinin bir tarama testi olduğunu, tanı testi olmadığını unutmamak gerekir. Tarama testleri ve detaylı ultrason incelemeleri ile bebeğin özellikle Down Sendromu açısından ne kadar riske sahip olduğu belirlenmeye çalışılır. Ancak, düşük riskli olan gebeliklerde de nadiren de olsa bebeğe ait genetik ve yapısal hastalıklar bulunabilmektedir. Yüksek riskli gebeliklerde halk arasında sıvı alınması olarak da bilinen amniyosentez veya gebeliğin erken dönemlerinde koryon villus biyopsisi (CVS), ileri haftalarda kordondan kan alınması (kordosentez) işlemleri uygulanmaktadır. Bu işlemlerle bebeğe ait kromozomal bilgiler elde edilmekte ve olası bazı genetik hastalıkların tanısı konulmaktadır” şeklinde konuştu.

“RİSKİ AZALTMAK İÇİN YAPILMASI ŞART”

Detaylı ultrason incelemelerini tavsiye ettiklerini aktaran İnan; “Sonuç olarak perinatoloji bilim dalındaki ve diğer tıbbi alanlardaki gelişmelerle birlikte anne karnındaki bebeğe ait bazı yapısal ve genetik hastalıkların tanısının daha gebeliğin erken haftalarından itibaren konulması mümkün hale gelmiştir. Her hastalığın tanısı gebelikte mümkün olmamakla birlikte riski azaltmak için, tarama testleri ve detaylı ultrasonografik incelemelerin tüm gebelere yapılmasını önermekteyiz. Anne ve bebeğe ait risklerin belirlenip uygun gebelik takibi ve doğum planlamasının yapılması, gerektiğinde girişimsel tanı ve tedavi prosedürlerinin uygulanmasında biz perinatoloji uzmanları oldukça aktif bir görev almaktayız. Komplike problemlerin bulunduğu gebelerde perinatoloji uzmanları, kadın hastalıkları ve doğum, tıbbi genetik, çocuk hastalıkları ve ilgili diğer branş uzmanlarıyla birlikte bir takım halinde çalışmaktadır. Bu sayede hedef, mümkün olabildiğince sağlıklı bir gebelik sürecinin sağlanması, anne ve bebeğe ait risklerin belirlenmesi ve yönetimi, problemli gebeliklerde uygun yaklaşımın sağlanması olmaktadır” şeklinde konuştu.