SAÇ DÖKÜLMESİ NEDEN OLUR?

İrmet Hospital Dermatoloji (Cildiye) Uzmanı Uzm. Dr. Melike Aslan saç dökülmeleri hakkında merak edilen soruları yanıtladı.

SAÇLARIN HİÇ DÖKÜLMEMESİ Mİ GEREKİYOR VEYA NE KADAR DÖKÜLMESİ NORMALDİR?

Mevsimsel olarak değişkenlik gösterebilmekle birlikte her gün 50 ile 150 saç teli dökülmesi normal kabul edilir.

GÜNDE 150 DEN FAZLA SAÇ TELİ DÜŞÜYORSA NELER AKLA GELMELİDİR, NEDENLERİ NE OLABİLİR?

Saçın ömrü 3 evreden oluşur;

1. Anajen faz: büyüme evresidir, 2-6 yıl kadar sürer, saç tellerimizin %85’i bu büyüme evresindedir.

2. Katajen faz: birkaç gün süren duraksama dönemidir.

3. Telojen faz: 100 gün kadar süren dinlenme dönemidir.

Saydığımız bu evrelerde farklı hastalıkların, kimyasalların, ilaçların etkisiyle saçlarda dökülme meydana gelir.

Anajen saç dökülmesi: anajen dönemin kesintiye uğramasıyla oluşur. Nedenleri arasında ilaçlar, radyoterapi, diğer adıyla ışın tedavisi, kemoterapi, zehirlenmeler, yoğun ve ani stres, tiroid hormonlarının artması durumları, bazı kan sulandırıcı ilaçlar, tansiyon, tiroid ve psikiyatri ilaçları sayılabilir. Ayrıca lupus, süregelen böbrek ve karaciğer yetmezliğinde veya ilerlemiş kanser hastalarında saç dökülmesi görülebiliyor.  Büyüme dönemindeki saçların daha hassastır ve tüm saç tellerinin yüzde 85’ini oluşturması nedeniyle saç dökülmesi aniden başlar saçların önemli bir kısmı dökülür.

Telojen dökülme'nin de birçok nedeni vardır. En sık nedenleri şunlardır; doğum sonrası, yine bazı tansiyon ilaçları, doğum kontrol hapları, vit a fazlalığı, yüksek ateş, ciddi enfeksiyon sonrası, cerrahi girişim, psikolojik strestir.  Ayrıca yetersiz beslenme, tiroid hormonlarının azlığı, biotin, çinko ve demir eksikliği diğer saç dökülme nedenlerindendir. Bazı durumlarda ise hiçbir neden saptanamayabiliyor. 

Anajen dökülmede olduğu gibi saç telleri çok hızlı ve fazla mı dökülür ?

Hayır, anajen saç dökülmesinden farklı olarak telojen tipte saç dökülmesi 3-4 ay sonra başlıyor, ve neden ortadan kalktıktan sonra dökülme birkaç ay içinde sonlanır. Saçın eski haline gelmesi ise 6-12 ay sürebilir. Neden bulunamazsa saç dökülmesi devam eder, fakat saçların tamamen dökülmesine neden olmaz.

KADINLARDA ERKEK TİPİ SAÇ DÖKÜLMESİ:

Saçlı derinin tepe bölgesinde saç tellerinde incelme dökülme ve seyrelme yaşlanmayla birlikte sık görülen bir durumdur. Fakat yaşam kalitesini bozar, erkeklerde normal kabul edilirken kadınlarda olması psikolojik sıkıntılara neden olabiliyor ve hastaları tedavi arayışına sokuyor.

ERKEKLERDE OLDUĞU GİBİ KADINLARDA DA SALI DERİNİN TEPE BÖLGESİNDE SEYRELME VE KELLENME GENETİK OLABİLİYOR MU?

Evet, ailede birinci derece erkek akrabalarda androjen tip dökülme bir risk faktörüdür.

Genetik yatkınlığın ve muhtemelen hormonların etkisiyle oluştuğu düşünülüyor. Saçlarda incelme erken yaşta başlaması saç dökülmesinin daha şiddetli seyredeceğini gösteriyor.

ETKİLİ TEDAVİSİ VAR MIDIR?

Eşlik edebilecek hormon bozuklukları, tirod bezi problemleri, demir eksikliği açısından araştırıldıktan sonra tedaviye başlanabilir. Maalesef kesin tedavisi yoktur ve kullanılan ilaçlar sadece uygulandığı sürece etkili oluyor. Tedavinin etkinliği de hastadan hastaya değişkenlik gösteriyor. Konuşulanlardan sonra saç dökülmesinin birçok nedeni olabildiği anlaşıldı.

BU HASTALIKLAR DIŞINDA SAÇLARIN YIPRANMAMASI VE DÖKÜLMEMESİ İÇİN SAÇ BAKIMINDA NELERE DİKKAT ETMELİYİZ?

Saçlara istenilen şekil ve daha güzel görünüm verebilmek için birçok kimyasal kozmetik ürün kullanılmaktadır. Bu ürünler faydalı olabildiği gibi bazen istenmeyen etkilere yol açabiliyorlar ve bu durumda genellikle en son kullanılan şampuanlar suçlanır. Bunlar saç dökülmesinden çok saçta doğal olarak bulunan sebumun uzaklaştırılması, saçın elektriklenmesi, saçların uçuşmasına yol açması ve taramakta güçlüğe yol açabiliyor.

Dolayısıyla saç temizliği, bakımı ve şekillendirmesi için ürün seçerken yaşa, cinsiyete, saç kalitesine ve saçtaki özel problemler uygun olmasına dikkat edilmelidir. Günümüzde piyasada çeşitli durumlarda kullanılması için üretilmiş birçok kozmetik ürün bulunuyor.

Saç bakımında kullanılan ürünler saçlarda geçici etki yapanlar ve kalıcı etki yapanlar olarak ikiye ayrılır; Geçici değişiklik yapanlar; şampuan, saç düzenleyici, saç spreyi ve geçici boyalardır. Kalıcı değişiklik yapanlar ise; kalıcı dalgalandırıcı, düzleştirici ve renk açıcı kimyasallardır ve bu ürünler kıl şaftında yapısal kalıcı değişiklik yaparlar ve kimyasal yolla saç teline zararlı olabilirler. Dolayısıyla saç sağlığı için bu ürünlerin doğru kullanılması önemlidir.

Saç bakımında önemli olan bir diğer saçın taranma şeklidir. Acele ve zorlayıcı tarama ve fırçalama saç tellerinde kırılma ve dökülmelere yol açar.

Saçın hep aynı şekilde yapılması veya sıkıca toplanması traksiyonel alopesi denilen duruma, yani kılların çekiştirilmesine bağlı dökülmeye yol açar ve bu durum kalıcı olabilir.

Saçın kurutulması için kullandığımız saç kurutma makinelerinin saça 30 cm’den daha yakın tutulması saç tellerinde kırılmalar yaparak dökülmesine yol açabiliyor.

Yine perma, renk açıcı ve saç düzelticiler uzun süreli v ısıtıcılarla kullanılırsa saç telinde kırılmalara yol açar. Özetleyecek olursak; saç dökülmesi ve kırılmalar, kozmetiklerin yanlış veya dikkatsiz kullanımı, aşırı saç bakımı uygulamalarına bağlı olarak gelişebiliyor.

SON OLARAK SAÇ DÖKÜLMESİ İLE GELEN HASTAYA NELER YAPILIR?

Saç dökülmesinden muzdarip kişilerde öncelikle ve en önemlisi muayene ve gerekli test, tetkiklerle esas nedenin ortadan kaldırılmasına çalışılmalıdır.

Bundan sonra ve gerekiyorsa destek amaçlı saç mezoterapisi, prp kürleri gibi uygulamalar hekimler tarafından hastaya göre seçilerek uygulanabiliyor. Geç kalınmış ve uygun durumlarda saç ekimi açısından da hastalar değerlendiriliyor.