"Sömürülmüş Gençlik: Stajyer ve Çırakların Hak Arayışı!"

Staj veya çıraklık süreciniz ne zaman gerçekleşti?

Çerkezköy Çok Programlı Endüstri Meslek lisesinde okurken 1996-1997 yıllarında Çerkezköy de dünyaca ünlü bir halı dokuma fabrikasında stajımı haftada 3 gün işe giderek en iyi bir şekilde tamamladım.

Bu süreçte size sağlanan sigorta kapsamı tam olarak neydi?

Okulda öğretmenlerimiz, müdürlerimiz ve müdür yardımcılarımız; işyerinde amirlerimiz ve ustalarımız; çevremizde eş, dost ve akrabalarımız ellerimize verilen sigorta kartlarına bakarak, "Sigortanız başlamış, ileride emekliliğinizde çok faydasını göreceksiniz. Yaşıtlarınıza göre onlardan önce emekli olacaksınız," dediklerinde çok sevinmiş, meslek liselerinin değerli ve ayrıcalıklı olduğunu sanmıştık.

Fakat uzun yıllar sonra öğrendik ki staj ve çıraklık süreci, kısa vadeli sigorta kollarına tabi olduğundan sadece iş kazası, hastalık ve meslek hastalığı primleri ödenmiş, yaşlılık primi ödenmemiş. Bizlere verilen sigorta kartlarımızda bu durumla ilgili hiçbir uyarı yer almaması, kandırıldığımızın bir ispatıdır.Bugün bile kartımızda yazan sigorta numarası ile işlem yapılmaktadır. Bu durum, yıllarca emeklilik hayali kuran birçok kişi için büyük bir mağduriyet yaratmıştır.

Staj/çıraklık sigortasının emeklilik günlerinize etkisi nasıl oldu?

Sigorta başlangıcımın emeklilik günlerime olumlu yönde hiçbir etkisi olmadı. Eğer gerekli yasal düzenleme yapılsaydı, 43 yaşında 7.000 prim günüyle emekli olacaktım. Ancak mevcut durumda, 60 yaşında 13.000 prim günüyle emekli olabileceğim. Tabi, o güne kadar sağ kalabilirsek.

Size bu konuda ne tür bilgilendirme yapılmıştı? Eksik ya da yanlış bilgi verildiğini düşünüyor musunuz?

Yukarıda belirttiğim gibi, haftanın 3 günü işe gideceğimden dolayı herkes sigortamın başladığını ve yaşıtlarıma göre erken emekli olacağımı söylüyordu. Ancak bu süreçte yanıltıldık ve kandırıldık.

Bu mağduriyet sizin kariyerinizi veya sosyal hayatınızı nasıl etkiledi?

Yasadığımız bu mağduriyet Ülkemiz genelindeki tüm Stajyer ve Çırakları derinden üzdü ve yaraladı.Çevremizdeki Arkadaşlarımız eşimizin dostumuzun sen emekli olamadınmı sana vurmadımı gibi söylemleride bizleri çok üzüyor

Kendinizi bu süreçte yalnız bırakılmış ya da haklarınızın savunulmadığını düşündünüz mü?

Bizler EYT'nin içerisindeydik dönemin Çalısma ve Sosyal güvenlik bakanı Vedat Bilgin Stajyer ve Çıraklar ilede ilgili bir çalışmamız var dediğini izledi.Sonra ne olduysa bizler EYT düzenlemesinin içerisinden çıkartıldık.Hükümetin küçük ortağı MHP'nin 2015 2018 yıllarındaki seçim beyannamelerinde Staj ve Çıraklık başlangıc tarihleri sigorta başlangıcı sayılacak hak kaybı son bulacak derlerken,kendilerinin atması gereken adımı muhalefet partileri TBMM'de kanun teklifi verirken hangi akla mantığa sığdırarak RED oyu verdiklerini anlamak mümkün değil.

 EYT düzenlemesiyle birlikte çok sayıda kişi emekli oldu ve bu durum bazı kesimlerce eleştiriliyor. Sizce erken emeklilik, çalışma hayatı ve ekonomi açısından doğru bir adım mıydı? Öte yandan, erken yaşta çalışmaya başlayıp sigortası yapılmayan veya staj dönemindeki primleri emekliliğe sayılmayanlar bu haktan mahrum kaldı. Sizce bu durum, eşitlik ilkesine aykırı mı?

EYT mağduriyeti 23 yıllık eşsiz mücadeleler mitingler yapılarak zorlada olsa çözüme kavuşan bir hak kaybıydı alındı,tebrik ederim. ABO sayesinde yüksekten primi yatmış vatandaşların hakkı olan bağlanması gereken maaşlarının yarıya indiği ortada,ülkemizin ekonomisi açısından baktığımda kamuda boşyere yapılan harcamalar israflar ortadadır,müteahhitlere uzun yıllarca geçmeyecek araç sayıları ile verilen geçiş garantili yol ve köprü ihalelerini herkes biliyor artık,daha niceleri.Say say bitmez.Devletimizin gelir kaynaklarını doğru kullanırsak erken emeklilik yük getirmez.Bizim mağduriyetimiz 1987 yılından günümüze gelen 38 yıllık bir hak kaybı yaşıyoruz.1987'de Turgut Özal hükümeti döneminde 5510 sayılı sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası kanununa göre 3308 sayılı mesleki eğitim kanununda yapılan değişiklik TBMM'den geçen bir yasayla isteyen Çıraklık ve Meslek lisesi Staj sürelerini askerlik borçlanması gibi 1 yıl süre tanınarak borçlanabilmişlerdi.Fakat şimdi mevcut hükümet 1987'de emsal teşkil eden bu kanun hiç çıkmamış yok hükmünde sayarak çocuk yaşlarda iş yerine giden çalışan para kazanan ve herkeste olan sigorta kartı verilen Tüik'in işsizlik verilerine göre çalışan işçi olarak görünen bizler mevcut hükümet ve küçük ortağına göre öğrenci,kursiyer,bursiyer vs.'yiz

Diğer mağdurlarla dayanışma içinde misiniz? Bu konuda bir platforma katıldınız mı?

Evet mağdur Arkadaşlarımızla bir arada platformlarımızda derneklerimizle federasyonumuzun çatısı altında Ankara İstanbul Bursa Sakarya illerimizde mitingler basın açıklamaları yaparak mücadele ediyoruz

 Geriye dönük hak taleplerinizde şu ana kadar aldığınız geri dönüşler neler oldu?

Staj ve Çıraklık Sigortası Mağdurları olarak bizlere, SGK uzmanları, sendikalar, sivil toplum kuruluşları, muhalefet parti liderleri ve milletvekilleri tarafından tam destek veriliyor. Bu geniş çaplı destek, çözüm konusunda olumlu bir geri dönüş sağlanacağına dair umutlarımızı artırıyor.

Staj ve çıraklık dönemlerinde sigorta primlerinizin emeklilik hesaplamasına dahil edilmemesi, yıllarca çalışan birçok kişiyi mağdur etti. Bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz? Sizce bu eksiklik, çalışma hayatına nasıl bir adaletsizlik getiriyor?

Aramızda 50'li yaşlarda ağabeylerimiz ve ablalarımız olduğu gibi, kardeşlerimiz de var. Bugün meslek lisesinde eğitim gören stajyer ve çırak evlatlarımız ve torunlarımız bulunuyor. Ancak artık kimse çocuğunu meslek lisesinde okutmak istemiyor, bu nedenle sayımız giderek azalıyor. Bu durumun anlamı açık: Yakın gelecekte usta, kalfa ve çırak kalmayacak; ara elemanlar tamamen ortadan kaybolacak. Bunun sonucunda tamirci bulmak ciddi anlamda zorlaşacak ve pek çok sektörde iş gücü krizi yaşanacak.

Erken yaşta çalışmaya başlayan ve geleceğini bu mesleğe adamış bireylerin staj ve çıraklık dönemlerinin görmezden gelinmesi, sizin için ne ifade ediyor? Bu süreçte emeğinizin hiçe sayıldığını düşünüyor musunuz?"

1987 yılından günümüze kadar stajyer ve çırakların ucuz iş gücü olarak sömürüldüğünü düşünüyorum. Umarım en kısa zamanda bu yanlış uygulamadan dönülür ve bu haksızlık ortadan kalkar.

Staj ve çıraklık mağdurları olarak hükümetten beklentileriniz neler? Eğer yetkililere seslenme şansınız olsaydı, taleplerinizi nasıl ifade ederdiniz?"

Bizim beklentimiz isteğimiz sigorta kartımızda yazan işe giriş tarihlerimiz SGK başlangıcı Olarak kabul edilmesidir.Gerekirse borçlanma ile uzun vade sigorta primlerimizi yatırabiliriz.Yapılan bu ödemeler Devletimizin SGK kurumu bütçesine yüksek miktarda para girişi ile rahatlaması anlamına gelir.

Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesiyle bir adım atıldı; peki staj ve çıraklık mağdurları neden kapsam dışı bırakıldı? Sizce bu durum, eşitlik ilkesine aykırı mı?

Bence Anayasanın eşitlik ilkesine aykırı bir durumdur.Bir mağduriyete son verirken önemli diğer mağduriyeti görmezden gelip yok sayıyorlar.Adalet herkese eşit olmalıdır…

Çalışma hayatına bu kadar erken yaşta katkı sağlamış bir birey olarak, devletin size olan bu yaklaşımı sizin motivasyonunuzu ve çalışma isteğinizi nasıl etkiledi?

Bizler, stajyer ve çıraklar olarak çocuk yaşta emek verdik, çalıştık, ürettik ve kazandık. Ülke ekonomisine katkı sağladık. Ancak geldiğimiz noktada, iktidar sahipleri ve devlet yöneticileri bu alın terini ve emeği yok sayıyor. Yazık, ne diyeyim ki...

Geçmişte verilen emeğinizin yok sayılması, gelecekteki nesillere nasıl bir mesaj veriyor? Çocuklarınızın da aynı mağduriyetle karşılaşmaması için ne tür düzenlemelerin yapılması gerektiğini düşünüyorsunuz?

Usta, kalfa, çırak, tamirci ve bilgili kalifiye eleman sorunlarının ortadan kalkması için derhal işveren ve devletimizin anlaşarak, stajyer ve çırakların işe başladığı tarihten itibaren SGK primlerinin gerçek prim olarak yatırılmasını sağlaması gerekmektedir.

Çıraklık ve staj dönemlerinizde edindiğiniz tecrübelerle şimdiki çalışma hayatınızı kıyasladığınızda, o yıllardaki emeğinizin karşılığını aldığınızı düşünüyor musunuz?

15-16 yaşlarında Staj yaptığım dönemde işçilerin servisiyle işe gidiyor işçiler ile iş başı yapıp mesai bitimine kadar çalışıyorduk.Bizler ucuz iş gücü olduğumuzdan maaşımız da azdı,meğer sigortamızda az yatıyormuş.Günümüze geldiğimizde yine aynı işçi servisleri ile işime gidip mesai bitimine kadar işimi görevimi en iyi şekilde yerine getiriyorum.Fakat Staj dönemimdeki uzun vade sigorta primlerimin eksik yatırılması sebebiyle emeklilik hakkımın uzun yıllar (17yıl) uzamasını kabul edemiyorum.

Sigorta başlangıçlarının emeklilik hesaplamasına dahil edilmesiyle ilgili bir düzenleme yapılırsa, bu sizin hayatınızı nasıl değiştirir? Böyle bir kararın toplumsal etkileri ne olur?

Her geçen yıl ABO (aylık bağlanma oranı) nun düşmesiyle uğrayacağımız emekli aylıklarımızdaki düşüşün bir an önce son bularak hakkımız olan emekliliğe kavuşmak olur.Staj ve Çıraklık Sigortasına yapılacak bu düzenleme toplumumuzda dünyada büyük bir devrim olarak tarihe geçer.Sebebi 87'den günümüze tüm Meslek liseleri ve Çıraklık okulları devlet güvencesi altına alınmış olur.Devlet Baba gerekeni ve bekleneni yapmış olur.

Çerkezköy ekspress gazetesi emekçilerine başarılar diler teşekkür ederim.

Söyleşimize son verirken Nazım'ın dizelerini paylaşmak istedim

Eğer hak haksızlıktan yüce,

Sevgi nefretten üstün,

Aydınlık karanlıktan güçlüyse,

Çaresi yok Usta,

Biz kazanacağız biz kazanacağız,Stajyer Çırak kazanacak..!