BOŞANMA SÜRECİ VE NAFAKA

Dünyada ve ülkemizde boşanma oranı hızla artmaktadır. Boşanmaların artmasıyla birlikte nafaka konusu da sıkça gündeme gelmektedir. Bazıları nafaka vermek istemiyor veya ödemek zorunda olduğu nafakanın türünü, ne amaçla ödemesi gerektiğini bilmiyor yahut ödemediği takdirde karşı tarafın icra takibi başlatması halinde borçlu konuma düşeceğini ya da şikayet edilmesi halinde tazyik hapis cezası alabileceğini bilmiyor.

***

Dediğimiz gibi boşanmayla beraber nafaka konusu birçok soruyu akıllara getirmektedir. Peki bu soruların cevaplarını ne kadar biliyoruz? Hangi durumda hangi nafakayı vermeliyiz ve nafakayı ödemezsek ne olur? Bu yazımızda bunlar hakkında kısa bir bilgi edinelim.

***

Öncesinde, boşanma aşamasına nasıl gelindiği ve süreçleri ile ilgili bazı bilgiler vermek gerekirse;

•             Taraflar birlikteliklerini artık sürdüremeyeceğini anladıklarında anlaşarak ortak bir dava açabilir veya tek başlarına da mahkemeye başvurabilirler.

•             Boşanma veya ayrılık davalarında yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri mahkemesi veya davadan önceki son 6 ay beraber oturdukları yer mahkemesi olmalıdır.

•             Anlaşmalı boşanma yapılacaksa en az 1 yıl evli kalınmalıdır.

•             Dava yalnızca ayrılığa ilişkinse boşanmaya karar verilmez.

•             Ayrılığa 1 yıldan 3 yıla kadar bir süre için karar verilir.                

Boşanma sürecinde karar verilinceye kadar istenilecek ve talep edilebilecek nafaka ve tazminat türleri ise şunlardır:

1.            Maddi Tazminat: Eşlerden kusursuz veya daha az kusurlu olan tarafın mevcut veya beklenen menfaatleri zedelenirse, kusurlu eşe karşı maddi tazminat davası açabilir. Maddi tazminata hükmedilebilmesi için diğer taraf kusurlu olmak zorundadır. Aranan kusur ise boşanma sebebinin meydana gelmesindeki olaydır.  Maddi tazminat, boşanma davasında talep edilebileceği gibi daha sonra da talep edilebilir. Mahkemece, toptan ya da durumun gereklerine göre irat biçiminde ödenmesine karar verilebilir.

2.            Manevi Tazminat: Kişilik hakları zedelenen taraf boşanmaya neden olan olaylar yüzünden tazminat talep edebilir. Davacının kusursuz veya daha az kusurlu olması gerekir. Manevi tazminatın sadece toptan ödenmesine karar verilebilir. İrat biçiminde ödenemeyeceği Medeni Kanunun 176/2. maddesinde açık bir şekilde düzenlenmiştir.

3.            Yoksulluk Nafakası: Boşanma sonucunda yoksulluğa düşecek olan taraf, kusuru daha ağır olmamak kaydıyla karşı taraftan nafaka talep edebilir. Tazminattan farklı olarak, nafaka talep edilen eş, kusursuz da olsa boşanma sonucunda yoksulluğa düşecek tarafın nafaka hakkı vardır. Eğer şartlar sağlanırsa karşı tarafın gelir ve imkânları göz önüne alınmalıdır. Maddi tazminat gibi toptan veya durumun gereklerine göre irat şekilde verilebilir. Yoksulluk nafakası, taraflarından birinin ölümü veya alacaklı tarafın evlenmesi halinde kendiliğinden kalkar.

4.            Tedbir Nafakası: Boşanma davası açıldığı andan karar verilinceye kadar ödenen nafaka türüdür. Bazen bu nafaka daha sonra yoksulluk nafakasına dönüşebilir.

5.            İştirak Nafakası: Müşterek çocukların bakımları, eğitimleri, hayatlarını sürdürebilmeleri için ve diğer giderlerin karşılanması amacıyla velayetin kendisine verilmediği eş tarafından ödenmesi gereken nafaka türüdür.

Ayrıca boşanan eşler, aksi yönde bir tasarrufta bulunmadıkça, birbirlerine yasal anlamda mirasçı olamazlar.

Son olarak, mahkeme kararı doğrultusunda ödemeniz gereken bir nafaka var ve ödemek istemiyorsanız ya da ödemeniz gerektiğini bilmiyorsanız yahut çocukların bakım parasını verip eşinize ait nafaka kısmını vermiyorsanız; bu durumda ne olur? İcra İflas Kanununun “nafakaya ilişkin kararlara uymayanların cezası” başlıklı 344. maddesine göre “nafakaya ilişkin kararları gereği gibi yerine getirmeyen borçlu,  alacaklının şikayeti üzerine, 3 aya kadar tazyik hapsine karar verilir.” hükmü kapsamında hakkınızda işlem yapılabileceğini unutmamak gerekir.